ދިވެހި ޝަހީދުންގެ ބައްޕަ އައްސުލްޠާން ޢަލީ ސިރީ އައުދަ ސިއާކަ ތަންތުރަ މަހާރަދުންނަކީ މީލާދީ 1558 ވަނަ އަހަރު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސިންގާސަނާގައި ދެ މަހާއި ފޮއި ދުވަހުގެ ކުރު މުއްދަތަކަށް ރެދަލި ކުރެއްވި ރަސްލެކެވެ. ރަސްކަމަށް ވަޑައިގެންނެވުމުގެ ކުރީން އެމަނިކުފާނަކީ ޢަލީ ރަންނަބަނޑޭރި ކިލަގެއެވެ. އެމަނިކުފާނުގެ ބައްޕައަކީ ޢަބްދުއްރަޙްމާން ދޮށިމޭނާ ކަލޯގެއެވެ. މަންމައަކީ ފެރިދޫ ސިއްތި ކަބާދި ކިލަގެއެވެ.
1552 ގައި ގައުމުގައި އުފެދުނު ސިޔާސީ ފިތުނަވެރިކަމެއްގައި، އޭރު ރަސްކަމުގައި ހުންނެވި އައްސުލްޠާން ޙަސަން (ނުވައެއް) ސިއްރިޔާތުގައި ތަޚުތުން ފައިބައިވަޑައިގެން ގައުމު ދޫކުރައްވައި މަލާބާރުކަރައިގެ ކޮޗިނަށް ވަޑައިގެންނެވިއެވެ. އަދި އެތަނުގައި އިސްލާމްދީން ދޫކުރައްވައި ކްރިސްޓިޔަން ދީނަށް ވެދެވަޑައިގެންނެވިއެވެ. އެއަށްފަހު އޭނާ ދިވެހި ތާރީޚުގައި މަޝްހޫރުވެފައިވަނީ ކާފަރުވި ޙަސަން ރަސްގެފާނުގެ ގޮތުގައެވެ. ކޮޗިނަށް ވަޑައިގެންނެވިތާ ދެވަނައަށް ވީ އަހަރު ގޯވާއަށް ވަޑައިގެން ޕޯޗުގީޒުންގެ މަތީ ފަންތީގެ ބޭކަނބަލަކާ ކައިވެނިބައްލަވައިގަތެވެ.
މި ކާފަރުވި ހަސަން ރަސްގެފާނަކު ދެން އުޅުއްވީ އޭނާ ގޮތަށް ދިވެހީން ވެސް ދީނުން ބޭރުކޮށް ކްރިސްޓިޔަން ދީނަށް ވައްދަވާށެވެ. ނުވަތަ އެ ނަމުގައި ޕޯޗުގީޒުންގެ މަދަދު ހޯއްދަވައިގެން އަލުން ރާއްޖޭ ރަސްކަން އަތުލައްވާށެވެ. މިގޮތުން ދިވެހިރާއްޖެ ހިފަން ޕޯޗުގީޒުންގެ މީހުން ފުރަތަމަ ފޮނުވި ނަވަށް ދިވެހީން ހަމަލާދީ އެ ނާ އަތުލައިގަނެ އޭގައި ތިބި އެންމެން ޤަތުލުކުރިއެވެ. ދެވަނަ ފަހަރަށް ފޮނުވި ނަވަށް ވެސް ދިވެހީން ހެދީ ހަމަ އެހެންނެވެ. މި ދެ ފަހަރު ވެސް ދިވެހީންގެ ލީޑަރުންނަށް ތިއްބެވީ އަބޫބަކުރު ފާށަނާ ކަލޯގެއާއި ޢަލީ ރަންނަބަނޑޭރި ކިލަގެއާ ދެބޭކަލުންނެވެ.
ޕޯޗުގީޒުން ދިވެހިރާއްޖެ ހިފަން އައި ދެ ފަހަރު ވެސް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ތަޚުތު ހުރީ ހުސްކޮށެވެ. އަބޫބަކުރު ފާށަނާ ކަލޯގެ އައްސުލްޠާން އަބޫބަކުރު ސިރީ އަސައަސަ ލޯކަ މަހާރަދުންގެ ނަންފުޅުގައި ތަޚުތުގައި އިށީނދެ ވަޑައިގެންނެވީ ތަޚުތު ހަތަރު އަހަރު ވަންދެން ހުސްކޮށް ހުރުމަށް ފަހުގައެވެ. ނަމަވެސް އޭގެ ހަތަރު މަސް ފަހުން ދާޚިލީ ހަމަނުޖެހުމެއްގައި މިރަދުން ޤަތުލުވެ އަވަހާރަވެއްޖެއެވެ. އޭގެ ފަހުން އަނެއްކާ ވެސް ތަޚުތުގައި ބޭފުޅަކު އިށީނދެވަޑައިނުގެން ދެ އަހަރެއްހާ ދުވަހު ހުސްކޮށް ހުއްޓެވެ. ދެން ތަޚުތަށް އިސްވެވަޑައިގަތީ ޢަލީ ރަންނަބަނޑޭރި ކިލަގެއެވެ. އާދެ ދިވެހީންގެ ހިތްވަރުގަދަ ބަޠަލު އަލިރަސްގެފާނެވެ.
އަލިރަސްގެފާނު ރަސްކަންކުރައްވާތާ ދެ މަހާއި ފޮއި ދުވަސް ވީތަނާ ގޯވާގައި ހުންނެވި ކާފަރުވި ހަސަން ރަސްގެފާނު ތިންވަނަ ފަހަރަށް ދިވެހިރާއްޖެ ހިއްޕަވާން ޕޯޗުގީޒުންގެ ލަޝްކަރެއް ފޮނުއްވިއެވެ. މި ލަޝްކަރުގެ ވެރިއަކަށް ހުރީ މަޝްހޫރު އަނދިރި އަނދިރީންނެވެ. ބުނެވޭ ގޮތުގައި މީނާއަކީ ރާއްޖޭގައި ވިހައި ބޮޑުވި ޕޯޗުގީޒުންގެ މީހެކެވެ.
ކަޅުމުޙައްމަދު ރަސްގެފާނުންގެ ރަސްކަމުގައި ރާއްޖޭގެ ދެކުނަށް (އައްޑޫ ނުވަތަ ހުވަދޫއަށް) ޕޯޗުގީޒު ނަވެއް އައެވެ. މިއީ ދެކޮޅުވެރިކަމުގައި އައި ނަވެއް ކަމުގައި ބުނެވެއެވެ. މި ނަވުގެ ވެރިއަކަށް ހުރީ ގޯވާގެ ޕޯޗުގީޒު ވައިސްރޯއީގެ ތިމާގެ މީހެކެވެ. އޭނާގެ ޒުވާން މާބަނޑު އަންހެނުންވެސް ނަމުގައި އިނެވެ. މި ނަވާ ހަނގުރާމައަށް ކަޅުމުޙައްމަދު ރަސްގެފާނު ފޮނުއްވީ ގާފަރު ކަޅުއިބްރާހީމް ފާށަނާ ތަކުރުފާނެވެ. އާދެ ބުރަކިރަނީން ވާހަކައިގައި ކިޔައިއުޅޭ ކަޅުއުނބުށޭމެވެ.
ކަޅުއުނބުށޭމުގެ ވެރިކަމުގެ ދަށުން އެނަވާ ދިމާކުރާން ދިޔަ ދިވެހީން އެބައިމީހުންގެ މައްޗަށް ކާމިޔާބު ހޯދައި ނަވުގެ ވެރިޔާގެ މާބަނޑު އަންހެނުން ނޫން އެންމެން ގަތުލިކުރިއެވެ. އަދި ކަޅުއުނބުށޭމު އެ އަންހެންމީހާ ގެންގުޅެ އޭނާ ވިހެއުމުން، ވިހޭ ދަރިއަށް މުޙައްމަދޭ ކިޔައި ނަންދީ އޭގެ ފަހުން އެ އަންހެންމީހާއާ ކާވެނިކުރިއެވެ. އެ އަންހެންމީހާ މަޝްހޫރުވީ ކާންޒީކަމަނާގެ ނަމުންނެވެ. ކަޅުއުނބުށޭމާއި ކާންޒީކަމަނާއަށްވެސް ދަރިއަކު ލިބުނެވެ. އެކުއްޖާގެ ނަމަކީ މަތުއްކަލާއެވެ. ބުނެވޭ ގޮތުގައި ކާންޒީކަމަނާގެ ދޮށީދަރި މުޙައްމަދު ބޮޑުވުމުން ކާންޒީކަމަނާ އޮތީ އޭނާގެ ބައްޕަގެ ވާހަކަ ކިޔައިދީފައެވެ. ދެން މިހެން އުޅެމުން މުޙައްމަދު އޭނާގެ އެއްބަނޑު ކޮއްކޮ މަތުއްކަލާ ގަތުލުކޮށްފައި ރާއްޖެ ދޫކޮށް ގޯވާއަށް ފިލައިގެން ދިޔައީއެވެ. އޭގެ އަހަރުތަކެއް ފަހުން އަލިރަސްގެފާނުންގެ ރަސްކަމުގައި، ކާފަރުވި ހަސަން ރަސްގެފާނު ފޮނުއްވައިގެން ގޯވާއިން އައި ޕޯޗުގީޒުންގެ ތިންވަނަ ލަޝްކަރުގެ ކޮމާންޑަރަކަށް ހުރީ މިދެންނެވި މުޙައްމަދެވެ. އާދެ، އަނދިރި އަނދިރިންގެ ގޮތުގައެވެ.
އަނދިރި އަނދިރިން ޕޯޗުގީޒުންގެ ހަނގުރާމަމަތީ ތިން ގުރާބާއިގެން އައިސް ބަނދަރުކުރީ މާލޭގެ ހުޅަނގުކޮޅުގައެވެ. އަދި ފަތިސް ގަޑީގައި އެދިމާއިން މާލެ އަރަން ދިމާކުރިއެވެ. އޭރު އަލިރަސްގެފާނު ބޮޑުވަޒީރާއި ލަޝްކަރައިގެން މާލޭގެ ހުޅަނގުކޮޅަށް ވަޑައިގެންނެވިއެވެ. ރަދުން، އީދު މިސްކިތާ ހަމަޔަށް ވަޑައިގެންފައި ފަސްއެނބުރި ބެއްލެވިއިރު ބޮޑުވަޒީރާއި ޚާދިމުންގެ އެކަކު މެނުވީ އިތުރު މީހަކު ފެންނާކަށް ނެތެވެ. އޭރު ގުރާބުތަކުން ކުދި އުޅަނދުތަކުގައި ޕޯޗުގީޒުންގެ މީހުން މާލެ އަރަން ދިމާކުރަނީއެވެ. ދެން ހިތްވަރު ދޫނުކުރައްވައި ރަދުންނާއި އަރިހުގައި ތިއްބެވި ދެބޭކަލުން ހަތިޔާރާއިގެން ޕޯޗުގީޒުންގެ ލަޝްކަރާ ދިމާކުރެއްވިއެވެ.
މި ހަނގުރާމައިގެ ތެރޭގައި ދުޝްމިނުންގެ އުންޑައެއް ގައިކޮޅަށް އަރައި އަލިރަސްގެފާނު ވެއްޓިވަޑައިގެންނެވިއެވެ. ގައުމުގެ ދިފާއުގައި ޝަހީދުވެ ވަޑައިގެންނެވިއެވެ. އަދި ހިތްވަރުގަދަ އަނެއް ދެ ބަތަލުންވެސް ޝަހީދުވިއެވެ. ދެން ޕޯޗުގީޒުންގެ މީހުން މާލެ އަރައި ވެރިކަމުގެ މައްޗަށް ގަދަވެގެންފިއެވެ. ދެން އެއަށް ފަހު ދިވެހީންގެ ތެރެއިން ބަޔަކު ހަނގުރާމަކުރެވުނު ތަނަށް ގޮސް އަލިރަސްގެފާނާއި ބޮޑުވަޒީރާއި ޚާދިމުގެ ހަށިކޮޅު، އެތިންކަލުން ޝަހީދުވެގެން ވެއްޓިވަޑައިގަތް ތަނުގައި ފަސްދާނުލައިފިއެވެ. އެއީ ހިކި ދިޔައިގައި ހިކިފައި އޮންނަ ބޮޑުދިޔައިގައި ލޮނުގަނޑު އޮންނަ ތަނެކެވެ. އެހެންކަމުން މަގުބަރާގެ ވަށައިގެން ބޮޑެތި ގާ ޖައްސައިގެން ފާރެއް ފަދައިން ވަރުގަދަކޮށް އެތަން ހެދިއެވެ. ފަހުގެ ޒަމާނެއްގައި ފާލަމަކުން ދެވޭ ގޮތަށް އެތަންކޮޅު ހިކިފަސް ތަނަކަށް ހެދީއެވެ. އޭގެ ފަހުން މާލޭގެ ހުޅަނގު ފަރާތު ފަޅު ހިއްކައި މާލޭގެ ބިން ބޮޑުކުރެވުނުއިރު އަލިރަސްގެފާނު ޒިޔާރަތް ރަށުގެ އެތެރެއަށް ވަނީއެވެ.
އަލިރަސްގެފާނު ޝަހީދުވެ ކާފަރުވި ހަސަން ރަސްގެފާނު ފޮނުއްވި ގޯވާގެ ޕޯޗުގީޒުން ދިވެހިރާއްޖޭގައި ވެރިކަންކުރަން ފެށިކަމަށް ތާރީޚު ބުނަނީ ހިޖުރައިން 965 ވަނަ އަހަރުގެ ޝަޢުބާން މަހުގެ ފުރަތަަމަ ދުވަހުއެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޝަހީދުންގެ ދުވަހުގެ ގޮތުގައި މި ދުވަސް ކަނޑައެޅީ މީގެ 45 އަހަރު ކުރީން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އަލްއުސްތާޛް މައުމޫން ޢަބްދުލްޤައްޔޫމްގެ ވެރިކަމުގައި 14 ޖޫން 1980 ގައެވެ. ހިޖުރީ ގޮތުން 1 ޝަޢުބާން 1400 ގައެވެ. އެއީ އަލިރަސްގެފާނު ޝަހީދުވީތާ 435 އަހަރު ފަހެވެ.
އަލިރަސްގެފާނު ޝަހީދުވި ހާދިސާއިންނާއި މިހާދިސާއާ ހަމައަށް ގައުމުގެ ކަންކަން ފޯރާން މެދުވެރިވި ތަފާތު ހާދިސާތަކަކީ އެއިން އިބުރަތްތެރި ފިލާވަޅުތަކެއް ލިބިގެންދާނޭ ހާދިސާތަކެއްކަން ކަށަވަރެވެ. މިރަށްތަކުގައި މީހުން ވަޒަންވެރިވެ، ގައުމެއް ބިނާކޮށް، ވެރިކަމެއް ގާއިމުކުރި ފަހުން މިއަދާ ހަމައަށް މިނިވަންކަންމަތީ އަދި ގައުމެއްގެ ގޮތުގައި ދިވެހިރާއްޖެ ދެމިގެން އައީ ގައުމަށްޓަކައި ޖާނު ގުރުބާންކޮށްލި އެތަކެއް ޝަހީދުންނަކާއި ބަތަލުންތަކެއްގެ ހިތްވަރުގަދަ މަސައްކަތުންނެވެ. ޝަހީދުންގެ ދުވަހު މިއެންމެހާ ޝަހީދުންނަށް ޝުކުރުގެ ޖިޒީއެއް ވެދުންކުރަމެވެ.
މި ކާފަރުވި ހަސަން ރަސްގެފާނަކު ދެން އުޅުއްވީ އޭނާ ގޮތަށް ދިވެހީން ވެސް ދީނުން ބޭރުކޮށް ކްރިސްޓިޔަން ދީނަށް ވައްދަވާށެވެ. ނުވަތަ އެ ނަމުގައި ޕޯޗުގީޒުންގެ މަދަދު ހޯއްދަވައިގެން އަލުން ރާއްޖޭ ރަސްކަން އަތުލައްވާށެވެ. މިގޮތުން ދިވެހިރާއްޖެ ހިފަން ޕޯޗުގީޒުންގެ މީހުން ފުރަތަމަ ފޮނުވި ނަވަށް ދިވެހީން ހަމަލާދީ އެ ނާ އަތުލައިގަނެ އޭގައި ތިބި އެންމެން ޤަތުލުކުރިއެވެ. ދެވަނަ ފަހަރަށް ފޮނުވި ނަވަށް ވެސް ދިވެހީން ހެދީ ހަމަ އެހެންނެވެ. މި ދެ ފަހަރު ވެސް ދިވެހީންގެ ލީޑަރުންނަށް ތިއްބެވީ އަބޫބަކުރު ފާށަނާ ކަލޯގެއާއި ޢަލީ ރަންނަބަނޑޭރި ކިލަގެއާ ދެބޭކަލުންނެވެ.
ޕޯޗުގީޒުން ދިވެހިރާއްޖެ ހިފަން އައި ދެ ފަހަރު ވެސް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ތަޚުތު ހުރީ ހުސްކޮށެވެ. އަބޫބަކުރު ފާށަނާ ކަލޯގެ އައްސުލްޠާން އަބޫބަކުރު ސިރީ އަސައަސަ ލޯކަ މަހާރަދުންގެ ނަންފުޅުގައި ތަޚުތުގައި އިށީނދެ ވަޑައިގެންނެވީ ތަޚުތު ހަތަރު އަހަރު ވަންދެން ހުސްކޮށް ހުރުމަށް ފަހުގައެވެ. ނަމަވެސް އޭގެ ހަތަރު މަސް ފަހުން ދާޚިލީ ހަމަނުޖެހުމެއްގައި މިރަދުން ޤަތުލުވެ އަވަހާރަވެއްޖެއެވެ. އޭގެ ފަހުން އަނެއްކާ ވެސް ތަޚުތުގައި ބޭފުޅަކު އިށީނދެވަޑައިނުގެން ދެ އަހަރެއްހާ ދުވަހު ހުސްކޮށް ހުއްޓެވެ. ދެން ތަޚުތަށް އިސްވެވަޑައިގަތީ ޢަލީ ރަންނަބަނޑޭރި ކިލަގެއެވެ. އާދެ ދިވެހީންގެ ހިތްވަރުގަދަ ބަޠަލު އަލިރަސްގެފާނެވެ.
އަލިރަސްގެފާނު ރަސްކަންކުރައްވާތާ ދެ މަހާއި ފޮއި ދުވަސް ވީތަނާ ގޯވާގައި ހުންނެވި ކާފަރުވި ހަސަން ރަސްގެފާނު ތިންވަނަ ފަހަރަށް ދިވެހިރާއްޖެ ހިއްޕަވާން ޕޯޗުގީޒުންގެ ލަޝްކަރެއް ފޮނުއްވިއެވެ. މި ލަޝްކަރުގެ ވެރިއަކަށް ހުރީ މަޝްހޫރު އަނދިރި އަނދިރީންނެވެ. ބުނެވޭ ގޮތުގައި މީނާއަކީ ރާއްޖޭގައި ވިހައި ބޮޑުވި ޕޯޗުގީޒުންގެ މީހެކެވެ.
ކަޅުމުޙައްމަދު ރަސްގެފާނުންގެ ރަސްކަމުގައި ރާއްޖޭގެ ދެކުނަށް (އައްޑޫ ނުވަތަ ހުވަދޫއަށް) ޕޯޗުގީޒު ނަވެއް އައެވެ. މިއީ ދެކޮޅުވެރިކަމުގައި އައި ނަވެއް ކަމުގައި ބުނެވެއެވެ. މި ނަވުގެ ވެރިއަކަށް ހުރީ ގޯވާގެ ޕޯޗުގީޒު ވައިސްރޯއީގެ ތިމާގެ މީހެކެވެ. އޭނާގެ ޒުވާން މާބަނޑު އަންހެނުންވެސް ނަމުގައި އިނެވެ. މި ނަވާ ހަނގުރާމައަށް ކަޅުމުޙައްމަދު ރަސްގެފާނު ފޮނުއްވީ ގާފަރު ކަޅުއިބްރާހީމް ފާށަނާ ތަކުރުފާނެވެ. އާދެ ބުރަކިރަނީން ވާހަކައިގައި ކިޔައިއުޅޭ ކަޅުއުނބުށޭމެވެ.
ކަޅުއުނބުށޭމުގެ ވެރިކަމުގެ ދަށުން އެނަވާ ދިމާކުރާން ދިޔަ ދިވެހީން އެބައިމީހުންގެ މައްޗަށް ކާމިޔާބު ހޯދައި ނަވުގެ ވެރިޔާގެ މާބަނޑު އަންހެނުން ނޫން އެންމެން ގަތުލިކުރިއެވެ. އަދި ކަޅުއުނބުށޭމު އެ އަންހެންމީހާ ގެންގުޅެ އޭނާ ވިހެއުމުން، ވިހޭ ދަރިއަށް މުޙައްމަދޭ ކިޔައި ނަންދީ އޭގެ ފަހުން އެ އަންހެންމީހާއާ ކާވެނިކުރިއެވެ. އެ އަންހެންމީހާ މަޝްހޫރުވީ ކާންޒީކަމަނާގެ ނަމުންނެވެ. ކަޅުއުނބުށޭމާއި ކާންޒީކަމަނާއަށްވެސް ދަރިއަކު ލިބުނެވެ. އެކުއްޖާގެ ނަމަކީ މަތުއްކަލާއެވެ. ބުނެވޭ ގޮތުގައި ކާންޒީކަމަނާގެ ދޮށީދަރި މުޙައްމަދު ބޮޑުވުމުން ކާންޒީކަމަނާ އޮތީ އޭނާގެ ބައްޕަގެ ވާހަކަ ކިޔައިދީފައެވެ. ދެން މިހެން އުޅެމުން މުޙައްމަދު އޭނާގެ އެއްބަނޑު ކޮއްކޮ މަތުއްކަލާ ގަތުލުކޮށްފައި ރާއްޖެ ދޫކޮށް ގޯވާއަށް ފިލައިގެން ދިޔައީއެވެ. އޭގެ އަހަރުތަކެއް ފަހުން އަލިރަސްގެފާނުންގެ ރަސްކަމުގައި، ކާފަރުވި ހަސަން ރަސްގެފާނު ފޮނުއްވައިގެން ގޯވާއިން އައި ޕޯޗުގީޒުންގެ ތިންވަނަ ލަޝްކަރުގެ ކޮމާންޑަރަކަށް ހުރީ މިދެންނެވި މުޙައްމަދެވެ. އާދެ، އަނދިރި އަނދިރިންގެ ގޮތުގައެވެ.
އަނދިރި އަނދިރިން ޕޯޗުގީޒުންގެ ހަނގުރާމަމަތީ ތިން ގުރާބާއިގެން އައިސް ބަނދަރުކުރީ މާލޭގެ ހުޅަނގުކޮޅުގައެވެ. އަދި ފަތިސް ގަޑީގައި އެދިމާއިން މާލެ އަރަން ދިމާކުރިއެވެ. އޭރު އަލިރަސްގެފާނު ބޮޑުވަޒީރާއި ލަޝްކަރައިގެން މާލޭގެ ހުޅަނގުކޮޅަށް ވަޑައިގެންނެވިއެވެ. ރަދުން، އީދު މިސްކިތާ ހަމަޔަށް ވަޑައިގެންފައި ފަސްއެނބުރި ބެއްލެވިއިރު ބޮޑުވަޒީރާއި ޚާދިމުންގެ އެކަކު މެނުވީ އިތުރު މީހަކު ފެންނާކަށް ނެތެވެ. އޭރު ގުރާބުތަކުން ކުދި އުޅަނދުތަކުގައި ޕޯޗުގީޒުންގެ މީހުން މާލެ އަރަން ދިމާކުރަނީއެވެ. ދެން ހިތްވަރު ދޫނުކުރައްވައި ރަދުންނާއި އަރިހުގައި ތިއްބެވި ދެބޭކަލުން ހަތިޔާރާއިގެން ޕޯޗުގީޒުންގެ ލަޝްކަރާ ދިމާކުރެއްވިއެވެ.
މި ހަނގުރާމައިގެ ތެރޭގައި ދުޝްމިނުންގެ އުންޑައެއް ގައިކޮޅަށް އަރައި އަލިރަސްގެފާނު ވެއްޓިވަޑައިގެންނެވިއެވެ. ގައުމުގެ ދިފާއުގައި ޝަހީދުވެ ވަޑައިގެންނެވިއެވެ. އަދި ހިތްވަރުގަދަ އަނެއް ދެ ބަތަލުންވެސް ޝަހީދުވިއެވެ. ދެން ޕޯޗުގީޒުންގެ މީހުން މާލެ އަރައި ވެރިކަމުގެ މައްޗަށް ގަދަވެގެންފިއެވެ. ދެން އެއަށް ފަހު ދިވެހީންގެ ތެރެއިން ބަޔަކު ހަނގުރާމަކުރެވުނު ތަނަށް ގޮސް އަލިރަސްގެފާނާއި ބޮޑުވަޒީރާއި ޚާދިމުގެ ހަށިކޮޅު، އެތިންކަލުން ޝަހީދުވެގެން ވެއްޓިވަޑައިގަތް ތަނުގައި ފަސްދާނުލައިފިއެވެ. އެއީ ހިކި ދިޔައިގައި ހިކިފައި އޮންނަ ބޮޑުދިޔައިގައި ލޮނުގަނޑު އޮންނަ ތަނެކެވެ. އެހެންކަމުން މަގުބަރާގެ ވަށައިގެން ބޮޑެތި ގާ ޖައްސައިގެން ފާރެއް ފަދައިން ވަރުގަދަކޮށް އެތަން ހެދިއެވެ. ފަހުގެ ޒަމާނެއްގައި ފާލަމަކުން ދެވޭ ގޮތަށް އެތަންކޮޅު ހިކިފަސް ތަނަކަށް ހެދީއެވެ. އޭގެ ފަހުން މާލޭގެ ހުޅަނގު ފަރާތު ފަޅު ހިއްކައި މާލޭގެ ބިން ބޮޑުކުރެވުނުއިރު އަލިރަސްގެފާނު ޒިޔާރަތް ރަށުގެ އެތެރެއަށް ވަނީއެވެ.
އަލިރަސްގެފާނު ޝަހީދުވި ހާދިސާއިންނާއި މިހާދިސާއާ ހަމައަށް ގައުމުގެ ކަންކަން ފޯރާން މެދުވެރިވި ތަފާތު ހާދިސާތަކަކީ އެއިން އިބުރަތްތެރި ފިލާވަޅުތަކެއް ލިބިގެންދާނޭ ހާދިސާތަކެއްކަން ކަށަވަރެވެ. މިރަށްތަކުގައި މީހުން ވަޒަންވެރިވެ، ގައުމެއް ބިނާކޮށް، ވެރިކަމެއް ގާއިމުކުރި ފަހުން މިއަދާ ހަމައަށް މިނިވަންކަންމަތީ އަދި ގައުމެއްގެ ގޮތުގައި ދިވެހިރާއްޖެ ދެމިގެން އައީ ގައުމަށްޓަކައި ޖާނު ގުރުބާންކޮށްލި އެތަކެއް ޝަހީދުންނަކާއި ބަތަލުންތަކެއްގެ ހިތްވަރުގަދަ މަސައްކަތުންނެވެ. ޝަހީދުންގެ ދުވަހު މިއެންމެހާ ޝަހީދުންނަށް ޝުކުރުގެ ޖިޒީއެއް ވެދުންކުރަމެވެ.
ކިޔުންތެރިންގެ ހިޔާލު