ޓެކްސީ ޚިދުމަތަކީ ގްރޭޓަރ މާލެ ސަރަޙައްދަށް ވަރަށް މުހިއްމު ހިދުމަތެކެވެ. އެކި ބޭނުންތަކަށް މާލެ އަންނަ މީހުންނާއި މާލޭގައި ދިރިއުޅޭ ފަރާތްތަކަށް ޓެކްސީގެ ޚިދުމަތަކީ މުހިއްމު ޚިދުމަތެކެވެ. ޚާއްސަކޮށް ޕަބްލިކް ޓްރާންސްޕޯޓް ނެތް ރާއްޖެ ފަދަ ޤައުމަކަށް ވަރަށް މުހިއްމު ޚިދުމަތެކެވެ. ކުދިން ސްކޫލަށް ގެންދިއުމަށް، އޮފީހަށް ދިއުމަށް، ނޫނީ ހޮސްޕިޓަލަށާއި، މި ނޫންވެސް ކަންކަމަށް ޓެކްސީ ޚިދުމަތަކީ ވަރަށް މުހިއްމު ޚިދުމަތެކެވެ. ވާރޭ ވެހޭ ދުވަސްކޮޅެއްނަމަ ޓެކްސީގެ މުހިއްމުކަން އިތުރުވެ، ޑިމާންޑްވެސް ބޮޑުވެއެވެ. މީގެއިތުރުން ހުޅުމާލެއާއި މާލެ އަދި ހުޅުލެ ގުޅުވައިދޭ ބްރިޖާއެކު ޓެކްސީތަކަށް އޮންނަ ޑިމާންޑް ކުރިއަށްވުރެ އެތައް ގުނައެއް ވަނީ ބޮޑުވެފައެވެ. މީގެ ސަބަބުން ޓެކްސީ ޑްރައިވަރުންނަށްވެސް ބޮޑެތި ފައިދާތަކެއްކޮށް، އޮންލައިން ޓެކްސީ އެޕްލިކޭޝަންތައްވެސް ވަނީ ވުޖޫދަށް އައިސްފައެވެ.
އެކަމަކު ދައްކަން މިއުޅެނީ ބްރިޖާއެކު ޓެކްސީތަކަށް ލިބެމުންދާ ފައިދާގެ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. ދައްކަން މިއުޅެނީ ބްރިޖާއެކު ޓެކްސީގެ ޚިދުމަތަށް އައި ނުރަނގަޅު ބަދަލުތަކުގެ ވާހަކައެވެ. ޚިދުމަތުގެ ފެންވަރުގެ ދަށްވެ، ޓެކްސީ ދުއްވާ މީހުންގެ ހިތް މޮޅުވި ވާހަކައެވެ. އެކަމުގެ ފައިދާ ނަގަން ރައްޔިތުން "ފެލާލަން" ކުރާ މަސައްކަތުގެ ވާހަކައެވެ. އެއާއެކު ޓެކްސީ ޚިދުމަތާއި ގުޅޭގޮތުން ރައްޔިތުން ކުރާ ޝަކުވާތައް އިންތިހާއަށް ބޮޑުވި ވާހަކައެވެ.
ފުރަތަމަ ކަމަކަށް މާލޭގެ އެއްތަނުން އަނެއް ތަނަށް ދިއުމަށް ޓެކްސީގަނޑެއް ހޯދުމަކީ މިހާރު ވުމަށްވުރެ، ނުވުން ގާތްކަމެކެވެ. މާލެ ތެރޭގަައި ދަތުރެއް ކޮށްދޭން އެދިއްޖެނަމަ ޑްރައިވަރުން އެކަމަށް ދެކޮޅު ހަދަނީއެވެ.
"މާލެ ތެރޭގައި ދަތުރެއް ނުކުރެވޭނެ... ހުޅުމާލެއަށް ދެވިދާނެ ނޫނީ ހުޅުލެއަށް ދެވިދާނެ.." މިއީ ދަތުރެއް ކޮށްދޭން ބުނުމުން އާއްމުކޮށް މިހާރު ޑްރައިވަރުން ދޭ ޖަވާބެވެ. ބައެއް ފަހަރު ޓެކްސީއަށް އަރާފައި، ޓެކްސީން ފައިބާ ހިސާބަށްވެސް ކަންކަން އެބަދެއެވެ. ވާނީވެސް އެެހެންތާއެވެ. ފެހި ބޯޑެއް ދިއްލައިގެން އަންނަންޏާ އެ ޓެކްސީއަށް މީހުން އަރާނެއެވެ. ނަމަވެސް މާލެތެރޭގައި ކުރާ ދަތުރެއްކަން އެނގޭ ހިސާބުން ޑްރައިވަރު އަންގަނީ ޓެކްސީން ފައިބާށެވެ.
މާލެއެކޭ އެއްގޮތަށް ހުޅުމާލެ ތެރެއިންވެސް، ރަށު ތެރޭގައި ދަތުރެއް ކުރުމަށް ޓެކްސީއެއް ހޯދުމަކީ ގިނަ ފަހަރު އުނދަގޫކަމެކެވެ. ހިތް މޮޅުކަމުން ދަތުރެއް ކޮށްދޭން ޑްރައިވަރުން ދެކޮޅު ހަދަނީއެވެ.
ޓެކްސީ ޑްރައިވަރުންގެ ފަރާތުން ފެންނަ އަނެއް ކަމަކީ، ހިތަށް އެރި އަދަދެއް ދަތުރުގެ އަގުގެ ގޮތުގައި ނެގުމެވެ. ހުޅުމާލެ، މާލެ، ހުޅުލެއަށް ދަތުރުކުރުމަށް ވަކި އަގުތަކެއް ސަރުކާރުން ވަނީ ކަނޑައަޅާފައެވެ. ހުޅުމާލެއިން މާލެއަށް ނުވަތަ މާލެއިން ހުޅުމާލެއަށް ދަތުރެއް ކުރަންޖެހެނީ 75 ރުފިޔާއަށްކަމަށްވާއިރު، ބައެއް ފަހަރު 100 ރުފިޔާ ހޯދުމަށް ޑްރައިވަރުން ޑިމާންޑްކުރެއެވެ. ނޫނީ ދަތުރުމަތީގައި ތިބެގެން ކުދި ކިޔައެވެ. މީގެއިތުރުން ހުޅުމާލޭގެ ދެވަނަ ފިޔަވައްސަށް ދަތުރުކުރަންޏާ ނަގާ އަގު ވަކިން ބޮޑުކުރެއެވެ.
މިފަހުން ދިމާވި ހާދިސާއެކެވެ. މާލެއިން ހުޅުމާލެއަށް ދިޔަ ކުޑަކުއްޖެއް ކައިރީ ޓެކްސީ ޑްރައިވަރު ބުނިކަމަށްވަނީ ހުޅުމާލެ ދެވަނަ ފިޔަވައްސަށް ދާން ވަރަށް ފޫހިކަމަށެވެ. އަދި ދެވަނަ ފިޔަވައްސަށް ދެވޭނީ 100 ރުފިޔާ ދިނުމުންކަމަށް އެ ޑްރައިވަރު ބުންޏެވެ. އެންމެފަހުން އެ ކުއްޖާއަށް ޖެހުނީ އިތުރު ގޮތެއް ނެތިގެން 100 ރުފިޔާ ދޭށެވެ. މިއީ ކަނޑައެޅިގެން މަނާ ކަންކަމެވެ. ނަމަވެސް ޓެކްސީ ޤުރުއާން ނުވަތަ ދަރުސް ޖަހައިގެން ތިބި ބައެއް ޑްރައިވަރުންގެ ފަރާތުން މި އަމަލުތައް ދަނީ ފެންނަމުންކަން އެއީ ހިތާމަޔާއެކު ފާހަގަކުރަންޖެހޭ ކަންކަމެވެ.
ޓެކްސީ ޑްރައިވަރުންގެ ފަރާތުން ފެންނަ އަނެއްކަމަކީ، ދަތުރެއް ނަގައިގެންދާއިރު، މަގުމަތިން ފެންނަ އެންމެން އެ ދަތުރުގައި ބައިވެރިކުރުމެވެ. ޤަވާއިދު އޮންނަ ގޮތުން ދަތުރަށް ފުރަތަމަ އަރާ ކަސްޓަމަރުގެ ހުއްދަ ނެތި އިތުރު ކަސްޓަމަރެއް ނޭރުވޭނެއެވެ. ނަމަވެސް މިކަމަށް އަމަލުކުރާ މީހަކު މަދެވެ. ބައެއް ފަހަރު ވަކިވަކި 4 ކަސްޓަމަރުން ގޮވައިގެން މާލެއިން ހުޅުމާލެއަށްދާ މަންޒަރުވެސް ފެނެއެވެ. މީގައި އޮތް އެންމެ ހެއްވާ ކަމަކީ ކިތަންމެ ބައިވަރު ބަޔަކު ގޮވައިގެންދިޔަނަމަވެސް، އެމީހުން އަތުން ފައިސާގެ އަދަދަށް ބަދަލު ނާންނަކަމެވެ.
ކޮންމެއަކަސް ރާއްޖޭގައި ދެމުން އަންނަ ޓެކްސީ ހިދުމަތް މޮނިޓަރކޮށް ރެގިއުލޭޓްކުރަންވެއްޖެއެވެ. ޓެކްސީގެ ޚިދުމަތް ރައްޔިތުންނަށް ލިބޭކަން ކަށަވަރުކުރަންޖެހެއެވެ. ސަރުކާރުން ދޫކުރާ ހުއްދަތައް ނަގައިގެން ޓެކްސީ ސެންޓަރުތައް ހިންގާކަމުގައިވާނަމަ އެކަމަށް އެކަށައަޅާފައިވާ ޤަވާއިދުތަކާއި އެއްގޮތަށް އެކަންކަން ކުރޭތޯ ޔަގީންކުރުމަކީ މުއައްސަސާތަކުގެ ޒިންމާއެކެވެ. އެހެންނޫނީ ޓެކްސީ ޚިދުމަތެކޭ ކިޔާފައި ނަމެއްގައި މި ޚިދުމަތް ދިނުމުގެ ބޭނުމެއް ނެތެވެ.
ކޮންމެ މީހަކުވެސް ކާރެއް އޮތިއްޔާ މަގުމައްޗަށް ނިކުމެ ދަތުރުކުރަންވީއެވެ. ޓެކްސީ ބޯޑެއް ލިބެންދެން މަޑުކުރުމުގެ ބޭނުމެއް ނެތެވެ. އެގޮތުން މިހާރުވެސް އަމިއްލަ ގިނަ ބަޔަކު މިކަން ކުރާކަން ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ. އެކަމާއިވެސް ޓެކްސީ ޑްރައިވަރުން ތިބެނީ ތުން ދަމާފައެވެ. އެއީ އެމީހުންނަށް ލިބޭ ބައި މަދުވެދާނެތީތޯއްޗެކެވެ. ހަޤީޤަތަކީ މިއަދު ޓެކްސީއަކީ ހިދުމަތެއް ނޫނެވެ. އެއީ ބަޔަކު ކުރާ ބޮޑު ވިޔަފާރިއެކެވެ. އެހެންކަމުން މިކަމުގައި ދެން ލިބެން އޮތް ހައްލަކީ މި ވިޔަފާރި ވީހާވެސް ގިނަ ބަޔަކަށް ހުޅުވާލުމެވެ. އެހެން ނޫނީ މިހާރު ވަކި ބަޔަކަށް އެކަނި އޮންނަ ޓެކްސީގެ އަގުތައް އަތުފަތު ނުހެޖޭ ހިސާބަށް ހިނގައިދާނެއެވެ.
ފުރަތަމަ ކަމަކަށް މާލޭގެ އެއްތަނުން އަނެއް ތަނަށް ދިއުމަށް ޓެކްސީގަނޑެއް ހޯދުމަކީ މިހާރު ވުމަށްވުރެ، ނުވުން ގާތްކަމެކެވެ. މާލެ ތެރޭގަައި ދަތުރެއް ކޮށްދޭން އެދިއްޖެނަމަ ޑްރައިވަރުން އެކަމަށް ދެކޮޅު ހަދަނީއެވެ.
"މާލެ ތެރޭގައި ދަތުރެއް ނުކުރެވޭނެ... ހުޅުމާލެއަށް ދެވިދާނެ ނޫނީ ހުޅުލެއަށް ދެވިދާނެ.." މިއީ ދަތުރެއް ކޮށްދޭން ބުނުމުން އާއްމުކޮށް މިހާރު ޑްރައިވަރުން ދޭ ޖަވާބެވެ. ބައެއް ފަހަރު ޓެކްސީއަށް އަރާފައި، ޓެކްސީން ފައިބާ ހިސާބަށްވެސް ކަންކަން އެބަދެއެވެ. ވާނީވެސް އެެހެންތާއެވެ. ފެހި ބޯޑެއް ދިއްލައިގެން އަންނަންޏާ އެ ޓެކްސީއަށް މީހުން އަރާނެއެވެ. ނަމަވެސް މާލެތެރޭގައި ކުރާ ދަތުރެއްކަން އެނގޭ ހިސާބުން ޑްރައިވަރު އަންގަނީ ޓެކްސީން ފައިބާށެވެ.
ޓެކްސީ ޑްރައިވަރުންގެ ފަރާތުން ފެންނަ އަނެއް ކަމަކީ، ހިތަށް އެރި އަދަދެއް ދަތުރުގެ އަގުގެ ގޮތުގައި ނެގުމެވެ. ހުޅުމާލެ، މާލެ، ހުޅުލެއަށް ދަތުރުކުރުމަށް ވަކި އަގުތަކެއް ސަރުކާރުން ވަނީ ކަނޑައަޅާފައެވެ. ހުޅުމާލެއިން މާލެއަށް ނުވަތަ މާލެއިން ހުޅުމާލެއަށް ދަތުރެއް ކުރަންޖެހެނީ 75 ރުފިޔާއަށްކަމަށްވާއިރު، ބައެއް ފަހަރު 100 ރުފިޔާ ހޯދުމަށް ޑްރައިވަރުން ޑިމާންޑްކުރެއެވެ. ނޫނީ ދަތުރުމަތީގައި ތިބެގެން ކުދި ކިޔައެވެ. މީގެއިތުރުން ހުޅުމާލޭގެ ދެވަނަ ފިޔަވައްސަށް ދަތުރުކުރަންޏާ ނަގާ އަގު ވަކިން ބޮޑުކުރެއެވެ.
މިފަހުން ދިމާވި ހާދިސާއެކެވެ. މާލެއިން ހުޅުމާލެއަށް ދިޔަ ކުޑަކުއްޖެއް ކައިރީ ޓެކްސީ ޑްރައިވަރު ބުނިކަމަށްވަނީ ހުޅުމާލެ ދެވަނަ ފިޔަވައްސަށް ދާން ވަރަށް ފޫހިކަމަށެވެ. އަދި ދެވަނަ ފިޔަވައްސަށް ދެވޭނީ 100 ރުފިޔާ ދިނުމުންކަމަށް އެ ޑްރައިވަރު ބުންޏެވެ. އެންމެފަހުން އެ ކުއްޖާއަށް ޖެހުނީ އިތުރު ގޮތެއް ނެތިގެން 100 ރުފިޔާ ދޭށެވެ. މިއީ ކަނޑައެޅިގެން މަނާ ކަންކަމެވެ. ނަމަވެސް ޓެކްސީ ޤުރުއާން ނުވަތަ ދަރުސް ޖަހައިގެން ތިބި ބައެއް ޑްރައިވަރުންގެ ފަރާތުން މި އަމަލުތައް ދަނީ ފެންނަމުންކަން އެއީ ހިތާމަޔާއެކު ފާހަގަކުރަންޖެހޭ ކަންކަމެވެ.
ކޮންމެއަކަސް ރާއްޖޭގައި ދެމުން އަންނަ ޓެކްސީ ހިދުމަތް މޮނިޓަރކޮށް ރެގިއުލޭޓްކުރަންވެއްޖެއެވެ. ޓެކްސީގެ ޚިދުމަތް ރައްޔިތުންނަށް ލިބޭކަން ކަށަވަރުކުރަންޖެހެއެވެ. ސަރުކާރުން ދޫކުރާ ހުއްދަތައް ނަގައިގެން ޓެކްސީ ސެންޓަރުތައް ހިންގާކަމުގައިވާނަމަ އެކަމަށް އެކަށައަޅާފައިވާ ޤަވާއިދުތަކާއި އެއްގޮތަށް އެކަންކަން ކުރޭތޯ ޔަގީންކުރުމަކީ މުއައްސަސާތަކުގެ ޒިންމާއެކެވެ. އެހެންނޫނީ ޓެކްސީ ޚިދުމަތެކޭ ކިޔާފައި ނަމެއްގައި މި ޚިދުމަތް ދިނުމުގެ ބޭނުމެއް ނެތެވެ.
ކޮންމެ މީހަކުވެސް ކާރެއް އޮތިއްޔާ މަގުމައްޗަށް ނިކުމެ ދަތުރުކުރަންވީއެވެ. ޓެކްސީ ބޯޑެއް ލިބެންދެން މަޑުކުރުމުގެ ބޭނުމެއް ނެތެވެ. އެގޮތުން މިހާރުވެސް އަމިއްލަ ގިނަ ބަޔަކު މިކަން ކުރާކަން ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ. އެކަމާއިވެސް ޓެކްސީ ޑްރައިވަރުން ތިބެނީ ތުން ދަމާފައެވެ. އެއީ އެމީހުންނަށް ލިބޭ ބައި މަދުވެދާނެތީތޯއްޗެކެވެ. ހަޤީޤަތަކީ މިއަދު ޓެކްސީއަކީ ހިދުމަތެއް ނޫނެވެ. އެއީ ބަޔަކު ކުރާ ބޮޑު ވިޔަފާރިއެކެވެ. އެހެންކަމުން މިކަމުގައި ދެން ލިބެން އޮތް ހައްލަކީ މި ވިޔަފާރި ވީހާވެސް ގިނަ ބަޔަކަށް ހުޅުވާލުމެވެ. އެހެން ނޫނީ މިހާރު ވަކި ބަޔަކަށް އެކަނި އޮންނަ ޓެކްސީގެ އަގުތައް އަތުފަތު ނުހެޖޭ ހިސާބަށް ހިނގައިދާނެއެވެ.
ކިޔުންތެރިންގެ ހިޔާލު